Η Αερίη

Τον Απρίλη του 2011 άρχισα ένα blog στα Αγλικά με τίτλο 176inches (κάντε κλίκ εδώ).  Το θέμα του είναι η βάρκα μου «Αερίη» που σχεδίασα και έφτιαξα μόνος μου, ξεκινώντας με μολύβι και χαρτί και τελειώνοντας με τον πλήρη εξοπλισμό.  Η κατασκευή βάσταξε ένα χρόνο και 2 εβδομάδες.  Για όσους ξέρουν αγγλικά συνιστώ να διαβάσουν το αρχικό μου blog (έχει 47 κεφάλαια με πλήρεις εξηγήσεις και φωτογραφίες).  Στο τέλος της κατασκευής είπα να γράψω κι’ένα κείμενο στα Ελληνικά για τους φίλους και συγγενείς, και να δώσω κι'άλλες εξηγήσεις αργότερα.  Τα δυό κείμενα που έγραψα τα ανέβασα στο αρχικό blog, αλλά αργότερα αποφάσισα να τα μεταφέρω σε τούτο.

Το πρόβλημά μου είναι ότι η ναυτική και ιστιοπλοϊκή ορολογία μου ήταν άγνωστη, όπως και στη συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων.  Εμαθα ιστιοπλοϊα και πρακτική ναυπηγική στη Βόρεια Αμερική, με όλους τους όρους στα Αγγλικά.  Οταν έψαξα να βρώ οδηγούς στα Ελληνικά είδα ότι οι πηγές είναι λίγες και αρκετές απ’αυτές ανακριβείς.  Η παραδοσιακή ιστιοπλοϊα και ναυπηγική έχουν αρχίσει να ξεχνιούνται, και ερασιτέχνες ναυπηγοί είναι ελάχιστοι αν όχι ανύπαρκτοι.  Φαντάζομαι ότι παίζει μεγάλο ρόλο η γραφειοκρατική, πατερναλιστική αντίληψη που δεν επιτρέπει στον ερασιτέχνη μάστορα να φτιάξει δικό του σκάφος.  Δεν ξέρω ακόμα αν και πώς θα μπορέσω να φέρω και να νηολογήσω τη βάρκα μου όταν επιστρέψω με το καλό στην πατρίδα, για πόσον καιρό θα μου μαυρίσουν την ψυχή τελωνειακοί, λιμενικοί και δε συμμαζεύεται.  Μια διαδικασία που εδώ στη Αμερική πήρε δυό επισκέψεις (από μισή ώρα η καθεμιά) και 65 δολλάρια συνολικά (τέλη και ΦΠΑ), θα πάρει ένας θεός ξέρει πόσο καιρό, χρήμα και τσατίλα.

Εψαξα λοιπόν και βρήκα όσους όρους μπόρεσα, και εξηγώ όσο μπορώ.  Η βάρκα έχει μήκος 4,53 μέτρα, πλάτος 1,83, βάρος (χωρίς ξάρτια) 220 κιλά περίπου, εκτόπισμα (στην ίσαλο γραμμή) 400 κιλά.  Την σχεδίασα μόνος μου με ειδικό δωρεάν λογισμικό και πολλούς υπολογισμούς (σύν λίγη τριγωνομετρία).  Πήρα την απόφαση να τη σχεδιάσω μόνος μου γιατί δεν έβρισκα σχέδια του εμπορίου που είχαν όλα τα χαρακτηριστικά που ήθελα.  Οχι μόνο έφτιαξα τη βάρκα, αλλά κι όλα τα συγύρια, και έραψα και τα πανιά από καραβόπανο Dacron.  Συνολικά από την πρώτη πριονιά μέχρι τέλους μου πήρε ένα χρόνο και 2 εβδομάδες.  Το κόστος ήταν λιγότερο από 2.300 δολλάρια, περίπου 1.800 ευρώ.

Υλικό κατασκευής είναι κυρίως κόντρα πλακέ θαλάσσης, 6 χιλιοστών σε όλα εκτός απ΄τα εγκάρσια πλαίσια (νομείς και διάτοιχα) που είναι 9 χιλιοστών.  Εκτός απ’το κόντρα πλακέ χρησιμοποίησα κέδρο (πατώματα κι’άλλα σανίδια) και βαλανιδιά (κουπαστές), πεύκο για τα κατάρτια, πίκια και μάτσες, και Αμερικανική λεύκα για τα κουπιά.  Ο τρόπος κατασκευής ήταν παραδοσιακός και σύγχρονος αντάμα: τα κατά μήκος κομμάτια του σκαριού επικαλύπτουν το ένα το άλλο περίπου 2 εκατοστά και ενώνονται με μπρούντζινα καρφιά και ένα μείγμα από εποξική ρητίνη και πριονίδι.  Μέσα η βάρκα έχει καθίσματα κατά μήκος με ντουλάπια και στεγανά από κάτω, κάθισμα με ντουλάπι στην πρύμη, πάγκο για κουπί και κτάστρωμα στην πλώρη.  Η καρίνα είναι ξύλινη (δυό στρώσεις κόντρα πλακέ) και περιστρεφόμενη, το ίδιο και το τιμόνι (ξύλινο με ξύλινο δοιάκι και περιστρεφόμενο για να μην χτυπάει στα ρηχά).  Σε ειδικό διαμέρισμα στον πάτο της βάρκας έβαλα 23 κιλά μολυβένια σκάγια για σαβούρα.  Σε όλες τις ξύλινες κατασκευές πέρασα δυό χέρια εποξική ρητίνη και τρία χέρια μπογιά (μπλέ και άσπρη) ή βερνίκι.

Η βάρκα είναι δικάταρτη, με το πλωριό κατάρτι 3,68 μέτρα και το πρυμιό 3,53 μέτρα.  Κάθε κατάρτι το έφτιαξα ως εξής: κόλλησα τρείς στρώσεις ξύλο, πριόνισα τις γωνίες για να γίνει οκτάγωνο, και το στρογγύλεψα με πλάνη, ροκάνα και γυαλόχαρτο.  Το Ελληνικό παραδοσιακό ιστιοφόρο που η ιστιοφορία της Αερίης μοιάζει περισσότερο είναι η μπρατσέρα, αλλά χωρίς φλόκους (τα τριγωνικά πανιά στην πλώρη).  Ο ακριβής τύπος των πανιών δεν είναι γνωστός στην Ελλάδα, αλλά μοιάζουν πολύ με την παραδοσιακή ψάθα, το χαρακτηριστικό πανί της μπρατσέρας: τραπεζοειδές με ξύλινο πίκι (μακρύ ξύλο) στην πάνω πλευρά, με ελεύθερο το  γραντί (μπροστινή πλευρά), το ποδάρι (κάτω μποστινή γωνία) δεμένο στο σκαρί και μάτσα στην ποδιά (κάτω πλευρά).  Η μάτσα είναι ξύλο που τεντώνει την ποδιά και τη συνδέει με το κατάρτι.  Η διαφορά είναι στον τύπο της ξύλινης μάτσας, που στην Αερίη είναι σαν μιά οριζόντια σακολέβα, γιατί περνάει διαγώνια από το πανί και στερεώνεται στο πορτούζι (πίσω κάτω γωνία).  Το μαντάρι (το σκοινί που βιράρει—ανεβάζει και μαϊνάρει—κατεβάζει το πανί) δένεται στο πίκι (λίγο μπροστά απ΄το μέσο του), και το πίκι στερεώνεται στο κατάρτι με σκοινί και μπαρέτα.  Η σκότα (το σκοινί που ρυθμίζει τη θέση της μάτσας και την πλεύση της βάρκας) είναι δικέφαλη (με δυό τέρματα).  Ο εξοπλισμός είναι πολύ απλός και οικονομικός: καραβόπανο, σκοινιά, ξύλο, απλά ράουλα, γαντζάκια και δέστρες.

Η Αερίη δεν είναι σχεδιασμένη για κωπηλασία: έχει ψηλές κουπαστές και τα κουπιά είναι μακριά (2,75 μέτρα το καθένα, με ατσάλινους διχαλωτούς σκαρμούς).  Παρ’όλα αυτά, με το κουπί πάει αρκετά γρήγορα όταν χρειάζεται.  Στο αρμένισμα όμως είναι δελφίνι.  Τα δυό παραδοσιακά κατάρτια και πανιά με τον εξοπλισμό τους παίρνουν αρκετή ώρα να τοποθετηθούν και να βιράρουν, αλλά μετά το αρμένισμα είναι εύκολο και ασφαλές.  Ορτσα, πόντζα, πρίμα, σοφράνο ή σταβέντο, λάσκα ή φέρμα, με τα δυό κατάρτια και τις δικέφαλες σκότες ένα άτομο πολύ εύκολα αλλάζει ρότα, και με τη μάτσα-σακολέβα δεν υπάρχει κίνδυνος να φας κατραπακιά στο κεφάλι όταν γυρίζει (όπως στα σύγχρονα ιστιοπλοϊκά με τη βαριά αλουμινένια μάτσα)—το πολύ να σε χαϊδέψει το καραβόπανο λιγάκι.  Το φαρδουλό σκαρί και η μολυβένια σαβούρα κάνουν τη βάρκα σταθερή, και τα 10 τετραγωνικά μέτρα πανιών είναι αρκετά για να τρέχει σαν γαζέλλα μ’ένα γρήγορο αεράκι.  Για όταν χοντραίνει ο καιρός, και τα δυό πανιά έχουν από μιά σειρά μούδες (κοντά σκοινιά για να δένεται η ποδιά του πανιού) που μειώνουν την επιφάνεια κατά 40%.

Η περίληψη αυτή από τα 47 κεφάλαια του αρχικού μου blog (κάντε κλίκ εδώ) είναι σύντομη, αλλά ελπίζω να βοηθήσει όσους δεν πάνε καλά τα Αγγλικά.